Septum Perforasyonu (Burun İçi Delik)

Septum Perforasyonu : Burun, solunum sistemimizin en önemli parçalarından biridir. Hava akışını düzenlemek, havayı ısıtmak, havayı nemlendirmekle birlikte mikropları ve tozları filtrelemek gibi önemli görevleri vardır. Burun boşluğunu ikiye ayıran ve burun deliklerinden geçen havayı düzenleyen yapıya “septum” denir. Septum perforasyonu, bu yapının herhangi bir yerinde yani orta duvarda bir delik oluşması durumudur. Bu delik, burun fonksiyonlarını etkileyerek hem sağlık hem de yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.

Septum Perforasyonunun Nedenleri

Septum perforasyonunun birçok farklı nedeni vardır. Çoğu zaman birden fazla faktör bu durumu tetikleyebilir. İşte en yaygın nedenler:

Burun Ameliyatları

Geçmişte burun ameliyatı geçirmiş kişilerde septum perforasyonu riski yüksektir. Burun estetiği, deviasyon veya sinüs ameliyatları sırasında septuma istemeden zarar verilebilir. Ameliyat sonrası düzgün iyileşmeyen dokular, zamanla perforasyona dönüşebilir.

Uzun Süreli Burun Spreyi Kullanımı

Burun tıkanıklığını açmak için kullanılan spreyler uzun süre ve kontrolsüz şekilde kullanıldığında burun mukozasına zarar verebilir. Bu zarar, septumda delik oluşumuna yol açabilir. Burun spreyleri doğru şekilde kullanılmadığında burun içindeki dokular kurur ve incelir.

Kimyasal Maddelere Maruz Kalma

Kimyasallarla çalışılan ortamlarda veya çevresel kirliliğe yoğun şekilde maruz kalan kişilerde septum perforasyonu riski artar. Kimyasallar burun mukozasına zarar vererek dokunun zayıflamasına neden olabilir.

Yüv ve Burun Travmaları

Kazalar, kavgalar ya da spor yaparken alınan darbeler septuma zarar verebilir. Özellikle buruna alınan sert bir darbe, septumda çatlak veya sonrasında delik oluşmasına yol açabilir.

Uyuşturucu Maddelerin Kullanımı

Kokain ve ketamin gibi maddelerin burun yoluyla alınması, burun içindeki hassas dokuları tahrip eder. Bu durum zamanla septumda delik oluşmasına neden olabilir. Kokain, özellikle burun mukozasındaki kan akışını engelleyerek dokuların ölmesine yol açar.

Enfeksiyonlar

Burun içindeki enfeksiyonlar, tedavi edilmediğinde ciddi hasarlara neden olabilir. Özellikle mantar enfeksiyonları veya kronik bakteriyel enfeksiyonlar, septum perforasyonuna zemin hazırlar.

Sigara Kullanımı

Sigara, burun mukozasını kurutur ve burun içindeki dokuların iyileşmesini engeller. Bu durum, septumun zayıflamasına ve delik oluşmasına neden olabilir.

Otoimmün Hastalıklar ve Genetik Faktörler

Bazı genetik hastalıklar veya otoimmün rahatsızlıklar burun dokularını zayıflatabilir. Özellikle bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklarda septum perforasyonu sıkça görülebilir.

Septum Perforasyonu Belirtileri

Septum perforasyonu, delik boyutuna ve yerleşimine bağlı olarak farklı belirtiler gösterebilir. Perforasyonlar, burun içerisindeki laminar hava akımını türbülansa dönüştürerek çeşitli rahatsızlıklara neden olabilir. En sık rastlanan belirtiler arasında burun kaşıntısı, burun tıkanıklığı, burun kanaması, kabuklanma, kötü kokulu burun akıntısı, baş ağrısı, geniz akıntısı, kıkırdak iltihabı ve nefes alırken ıslık sesi yer almaktadır. Nefes alırken çıkan ıslık sesinin genellikle burun ön bölümündeki perforasyonlardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Nadir de olsa burun ucunda düşme ve perforasyona bağlı enfeksiyonlar da görülebilir. Bazı kişilerde hiçbir belirti görülmezken, bazı kişilerde ciddi rahatsızlıklar yaşanabilir. İşte en yaygın belirtiler:

• Burun Kuruluğu ve Kabuklanma:
  Burun içindeki delik, hava akışını bozarak burun mukozasının kurumasına neden olur. Bu kuruluk, kabuklanma ve rahatsızlık hissi yaratır.
• Burun Kanamaları:
  Perforasyon bölgesi genellikle hassas olur ve burun kanamaları sıkça görülür.
• Nefes Alırken Islık Sesi:
  Özellikle septumun ön kısmında bulunan delikler, nefes alıp verirken ıslık sesi çıkmasına neden olabilir.
• Baş Ağrısı ve Geniz Akıntısı:
  Burun içindeki hava akışı bozukluğu sinüsleri etkileyerek baş ağrısına ve geniz akıntısına yol açabilir.
• Kötü Kokulu Akıntı:
  Enfeksiyon varlığında, burundan kötü kokulu bir akıntı gelebilir.
• Estetik Sorunlar:
  İleri düzey perforasyonlarda, burun desteği bozulduğu için burun sırtında çökme veya burun ucunda düşme gibi estetik bozukluklar görülebilir.

Septum Perforasyonu Nasıl Teşhis Edilir?

Septum perforasyonu teşhisi genellikle bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanı tarafından yapılan  nazal endoskopi (kameralar ile muayene) ile konur. Ağrısız ve kısa süreli olan bu endoskopik muayene sayesinde, burun septumunun arka kısmındaki perforasyonlar bile rahatlıkla tespit edilerek kesin tanı konulabilir. Başka nedenlerle çekilen ve halihazırda olanbilgisayarlı tomografi ve magnetic rezonans ta da görülebilir. Onarım öncesinde eşlik eden paranazal sinüs hastalığının varlığını değerlendirmek için paranazal sinüslerin Bilgisayarlı Tomografi incelemesi her hastaya da olmasa bazı hastalara önerilebilir.

Septum Perforasyonu Tedavi Yöntemleri

Septum perforasyonunun tedavisi, delik boyutuna, delik yerine, semptomların şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Hastalarda herhangi bir şikayet oluşturmayan perforasyonlar için tedaviye gerek olmadığı gibi, semptomatik vakalarda ilk olarak burun yıkama ve nemlendirme medikal yöntemler uygulanır. Uygulanan bu yöntemler hastanın şikayetlerini tam ortadan kaldırmasa da bir süreliğine rahatlamasını sağlayabilir. Fakat artan şikayetler cerrahi müdahaleleri zorunlu hale getirebilir.

Cerrahi Tedavi

Septumda oluşan ve semptom oluşturarak hayat kalitesini azaltan perforasyonların tedavisi genellikle cerrahi yöntemler kullanılarak yapılmaktadır. Uygulanan operasyonun başarılı bir sonuç vermesi çoğunlukla deliğin büyüklüğü, deliğin septumdaki yeri ve geride kalan kıkırdak destek ile doğru orantılıdır. Septum perforasyonunda kalıcı çözümler elde etmek için perforasyonun sebebine, büyüklüğüne, perforasyon çevresindeki kemik ve kıkırdak dokusuna uygun olarak hareket etmek gerekmektedir. Cerrah, en başarılı sonucu perforasyon üzerinde yaptığı incelemeler neticesinde alacaktır. Bu durumda da cerrahın bilgi ve deneyimi söz konusu olacaktır.

Nazal septum perforasyonu, oldukça yaygın bir patolojidir ve başarılı bir şekilde tedavi edilmesi hâlâ önemli bir zorluk teşkil etmektedir. Cerrahi olarak perforasyonun kapatılması karmaşık bir süreçtir ve mevcut literatürde bu alanda farklı cerrahi tekniklere dair pek çok kayıt bulunmaktadır. Günümüze kadar yapılan çeşitli ameliyat tekniklerinin çoğu başarısız olmaktadır. Bu ameliyatlarla ilgilenen cerrah sayısı da oldukça azdır. Bu sebeple perforasyon şikayeti bulunan hastalar, cerrahi bir müdahale konusunda zaman zaman kararsız kalmaktadırlar.

Septum Perforasyonu Ameliyatında Özel Teknik

Prof. Dr. Gediz Murat Serin’in farkı nedir?

• Dr. Gediz Murat Serin, septum perforasyonu ameliyatlarında daha başarılı ve kalıcı sonuçlar elde etmek için kendi geliştirdiği özel bir cerrahi yöntemi uygulamaktadır. Bu teknik, literatürde de yayınlanarak tıbbi alanda önemli bir katkı sağlamış ve hastalarından olumlu geri dönüşler almıştır. Yöntem, hastanın bacağından alınan zarın kullanılarak perforasyonun onarıldığı bir cerrahi müdahaleyi içermektedir.
• Mevcut yöntemlerin düşük başarı oranlarını göz önünde bulunduran Serin, burun içerisindeki deliği kapatmak için üst bacağın dış tarafından alınan zar doku ile çalışmayı tercih etmektedir. Kapalı (endoskopik) ameliyat ile delik kapatılmaktadır.
• Fakat bazı hastaların burun dışınada müdahale gerektiğinden ya da hastaların burun içinde kıkırdak desteği yetersiz olduğundan, kaburga kıkırdağı ve bu kıkırdak zarı kullanarak ameliyat açık teknik ile yapılmaktadır. Yani hem burnun estetiği hem de burnun içindeki delik kapatılmaktadır.
• İster açık ister kapalı yapılsın burun içi sağlam dokular delik üzerine kaydırılır zar ile kapatılmış perforasyona ikinci bir destek yapılır.
• Bu teknikler sayesinde septumda oluşan deliği kapatma operasyonun başarı oranını %80’in üzerine çıkarmayı başarmıştır. Yöntem, septum perforasyonu problemi yaşayan hastalar için etkili ve umut verici bir çözüm sunmaktadır.
• Septum perforasyonu ameliyatları, özen ve hassasiyet gerektiren ciddi operasyonlardır. Hastaların cerrahlarına güven duyması, süreç hakkında detaylı bilgi sahibi olması ve sürece aktif olarak katılım göstermesi, hem beklentilerini karşılamak hem de motivasyonlarını artırmak açısından büyük önem taşır.

Ameliyat Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Eğere var ise burnun dışındaki  bant ve kasklar ameliyat sonrası yedinci günde çıkarılır, ancak burun içindeki silikon stent ameliyat sonrası 3. haftada çıkarılır. Cerrahi tedavi sonrası iyileşme sürecinde hastaların dikkatli olması önemlidir. İşte dikkat edilmesi gereken noktalar:

• Burnu darbelerden koruyun.
• Sigara içmeyin ve tahriş edici maddelerden uzak durun.
• Burun temizliğine ve nemlendirmesine özen gösterin.
• Doktorunuzun önerdiği diğer ilaçları düzenli kullanın.

Sonuç

Septum perforasyonu, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen ciddi bir durumdur. Ancak teşhis ve doğru tedavi yöntemleriyle bu sorun tamamen ortadan kaldırılabilir. Ameliyat başarı oranları oldukça yükselsede yüzde yüz oran yoktur. Eğer burun tıkanıklığı, kanama veya nefes alırken ıslık sesi gibi belirtiler yaşıyorsanız, bir uzmana başvurmanız önemlidir. Unutmayın, burun sağlığınıza dikkat etmek genel sağlığınız için kritik bir öneme sahiptir.