Kronik Otitis Media (Kronik Orta Kulak İltahabı)

Kronik otitis media,(Kronik orta kulak iltahabı) orta kulakta uzun süre devam eden veya sık sık tekrarlayan bir iltihaplanma durumudur. Tıbbi olarak karmaşık bir süreç olmasının yanı sıra, zamanında ve doğru şekilde tedavi edilmediğinde işitme kaybına, yaşam kalitesinde düşüşe ve diğer ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Kronik Otitis Media Nedir?

Orta kulak, kulak zarının arkasında yer alan, hava ile dolu bir boşluktur ve ses dalgalarını iç kulağa ileten küçük kemikçiklerden oluşur. Kronik otitis media, bu bölgedeki iltihaplanmanın uzun süre devam ettiği veya sık sık nüksettiği bir durumdur. Genellikle, östaki borusunun işlev bozukluğu bu rahatsızlığın temel nedenlerinden biridir. Östaki borusu, burun ve boğaz bölgesini orta kulağa bağlayan bir tünel gibi geçittir ve orta kulaktaki hava basıncının dengelenmesinde kritik bir rol oynar.

Östaki borusundaki tıkanıklığın nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

• Alerjiler: Burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı yaratarak kulak basıncını etkiler.
• Tekrarlayan enfeksiyonlar: Özellikle çocukluk döneminde geçirilen sık üst solunum yolu enfeksiyonları.
• Geniz eti büyümesi: Özellikle çocuklarda östaki borusunun kapanmasına neden olabilir.

Kronik Otitis Medianın Belirtileri

Kronik otitis media belirtileri, genellikle hafif olmakla birlikte zamanla artabilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Kulak akıntısı (sarı veya yeşil renkli, kötü kokulu)
• İşitme kaybı
• Kulakta dolgunluk hissi
• Zaman zaman ağrı veya rahatsızlık
• Kulakta çınlama (tinnitus)
• Denge sorunları ve baş dönmesi (nadiren)

Tanı Yöntemleri

Kronik otitis medianın doğru şekilde tanınması, etkili bir tedavi için kritik öneme sahiptir. Tanı için kullanılan yöntemler şunlardır:

Hastanın Tıbbi Geçmişi

Hastanın şikayetlerinin süresi, enfeksiyon sıklığı, önceki tedaviler ve diğer sağlık sorunları detaylı bir şekilde değerlendirilir.

Fiziksel Muayene

• Otoskopi: Kulak zarının görsel olarak incelenmesi yapılır. Kulak zarında delik, sıvı birikimi veya anormal renk değişiklikleri gibi işaretler aranır.
• Mikroskopik Muayene: Kulak zarını daha detaylı incelemek için mikroskop kullanılabilir.

İşitme Testleri (Odyometri)

Kronik otitis media, işitme kaybına yol açabileceğinden, işitme testleri yapılır.

Radyolojik Görüntüleme

• BT Tarama (Bilgisayarlı Tomografi): Kronik enfeksiyonun mastoid kemiğe veya çevredeki diğer dokulara yayılıp yayılmadığını belirlemek için yapılır.
• MR Görüntüleme: Daha karmaşık vakalarda yumuşak doku değerlendirmesi için tercih edilir.

Kronik Otitis Media Tedavisi

Tedavi, enfeksiyonun nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri genellikle medikal ve cerrahi olarak ikiye ayrılır.

Medikal Tedavi

• Antibiyotikler: Oral veya lokal antibiyotik damlalar, enfeksiyonun kontrol altına alınması için reçete edilir.
• Kulak Temizliği: Kulakta biriken enfekte sıvı ve püy, doktor tarafından dikkatlice temizlenir.

Cerrahi Müdahaleler

Bazı durumlarda medikal tedavi yeterli olmayabilir. Bu gibi durumlarda cerrahi yöntemlere başvurulur. Aşağıda kronik otitis media için en yaygın cerrahi müdahaleler açıklanmıştır.

Cerrahi Müdahaleler ve Endikasyonları

Miringoplasti

• Endikasyonlar: Kulak zarında küçük deliklerin bulunduğu, ancak enfeksiyonun mastoid kemiğe veya çevredeki diğer yapılara yayılmadığı durumlarda tercih edilir.
• Nasıl Yapılır? Kulak zarındaki delik doku grefti (Kıkırdak zarı) kullanılarak kapatılır.

Timpanoplasti

• Endikasyonlar: Kulak zarında daha büyük deliklerin bulunduğu veya işitme kaybının eşlik ettiği durumlarda uygulanır.
• Nasıl Yapılır? Kulak zarındaki delikler onarılırken, aynı zamanda orta kulak iltahabı temizlenir, orta kulak kemikçikleri de kontrol edilir. Eğer bu kemikçiklerde hasar varsa, protezle değiştirilir veya tamir edilir (Ossiküloplasti).

Mastoidektomi

• Endikasyonlar: Mastoid kemiğe yayılan enfeksiyonlarda veya biyofilm nedeniyle sürekli tekrarlayan enfeksiyonlarda uygulanır.
• Nasıl Yapılır? Mastoid kemiğin enfekte kısmı temizlenir. Bu işlem, genellikle timpanoplasti ile birleştirilir.

Kolesteatom Cerrahisi

• Endikasyonlar: Kronik otitis media sonucu gelişen kolesteatom (orta kulakta anormal doku birikimi) durumunda tercih edilir.
• Nasıl Yapılır? Kolesteatom çıkarılır ve enfeksiyonun yayıldığı tüm bölgeler temizlenir.

Cerrahi Müdahalelerin Başarı Oranları ve Riskleri

Kronik otitis media için yapılan cerrahi işlemler genellikle yüksek başarı oranlarına sahiptir. Örneğin:

• Timpanoplastinin başarı oranı %90’ın üzerindedir.
• Mastoidektomi sonrası enfeksiyon tekrarlama oranı oldukça düşüktür.

Ancak her cerrahi işlemde olduğu gibi bazı riskler mevcuttur:

• İşitme kaybı (nadiren)
• Kulakta geçici veya kalıcı dolgunluk hissi
• Enfeksiyonun tekrarlaması
• Yüz felci

Sonuç

Kronik otitis media, zamanında tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir rahatsızlıktır. Doğru tanı yöntemleri ve uygun tedavi yaklaşımları, hastalığın kontrol altına alınmasında kritik öneme sahiptir. Medikal tedaviye yanıt vermeyen durumlarda cerrahi müdahaleler oldukça etkili bir çözüm sunar. Özellikle miringoplasti, timpanoplasti ve mastoidektomi gibi cerrahi yöntemler, hem enfeksiyonu kontrol altına almak hem de hastanın işitme sağlığını korumak açısından önemli rol oynar.

Bu nedenle, kronik otitis media şüphesi olan hastaların bir kulak burun boğaz uzmanına başvurarak erken tanı ve tedaviye yönlendirilmesi, yaşam kalitesinin artırılması açısından büyük önem taşır.

KOLESTEATOM

Kolesteatom, basitçe, derinin yanlış bir yerde büyümesi olarak tanımlanabilir. Normalde deri, kulak kanalında ve kulak zarının dış kısmında bulunur. Ancak bu deri, kulak zarının arkasında veya kulağın arkasındaki kemiğe (mastoid kemik) doğru büyümeye başladığında kolesteatom adını alır. Bu anormal deri, normal deriden çok daha hızlı büyür ve çevredeki yapılara zarar verir. Kolesteatom kronik orta kulak iltahaplı hastaların bir bölümünde bulunur.

Kolesteatomun Belirtileri

Kolesteatomun en yaygın belirtileri işitme kaybı ve kulak akıntısıdır. Daha ciddi durumlarda yüz felci veya baş dönmesi (vertigo) gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.

Kolesteatom Nasıl Teşhis Edilir?

Kolesteatom teşhisi, hastanın tıbbi geçmişinin ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesi ve fizik muayene ile başlar. Teşhisi doğrulamak ve tedaviyi planlamak için genellikle ek testler yapılır. Bu testler arasında işitme testi (odyogram ve timpanogram) ve temporal kemik (kulak kemiği) için BT taraması (özel bir röntgen) bulunur.

Kolesteatomun Komplikasyonları

Kolesteatom büyüdükçe çevresindeki kemiğe zarar verir. Bu durum, küçük kulak kemiklerini (ossiküller) etkileyerek işitme kaybına neden olabilir. İç kulağa zarar vererek tam sağırlığa ve baş dönmesine yol açabilir. Ayrıca yüz sinirini etkileyerek yüz felcine veya beyin çevresindeki kemiği zayıflatarak menenjite neden olabilir. Tedavi edilmezse bu komplikasyonlar zamanla daha da kötüleşir.

Kolesteatomun Tedavisi

Başlangıç tedavisi genellikle enfeksiyonu kontrol altına almak için antibiyotik damlalar kullanmayı içerir. Ancak kolesteatomun kesin tedavisi cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Cerrahi genellikle kolesteatoma ulaşmak için kulak kanalının içinde veya kulağın arkasında bir kesi yapılmasını gerektirir.

Kolesteatomu kontrol etmek ve işitme onarımı yapmak için genellikle 6 ila 12 ay içinde ikinci bir ameliyat gerekir. İlk ameliyat sırasında enfeksiyon varsa, işitme onarımı genellikle ikinci ameliyatta gerçekleştirilir.

Ameliyat sırasında otoendoskopi (küçük açılı kameralar) kullanımı, kolesteatomun tekrar etme olasılığını önemli ölçüde azaltır. Bu teknik, mikroskopla genellikle görünmeyen köşelerdeki kolesteatomların görülebilmesini ve çıkarılmasını sağlar.