Tiroit Bezi Kanserleri

Boynunuzun alt ön kısmında, nefes borunuzun hemen üzerinde bulunan tiroit bezi, küçük ama hayati bir organdır. İki lobdan oluşur ve bu loblar ince bir doku köprüsüyle (isthmus) birbirine bağlıdır. Sağlıklı bir tiroit bezi genellikle görünmez ve elle kolay kolay hissedilmez. Ancak vücudunuzun metabolizmasını düzenleyen bu bez, küçük boyutuna rağmen oldukça büyük bir görev üstlenir.

Tiroit bezi, T3 (triyodotironin) ve T4 (tiroksin) adında iki ana hormon salgılar. Bu hormonlar, vücudun enerji üretimi ve kullanımını düzenler. Kalp atış hızınızı, sindiriminizi ve hatta ruh halinizi etkiler. Ayrıca tiroit bezi, parafoliküler hücreleri tarafından kalsitonin adlı bir hormon daha üretir. Bu hormon, kemiklerdeki kalsiyum miktarını düzenleyerek kemik sağlığını destekler.

Tiroit Kanseri Nedir?

Tiroit kanseri, tiroit bezindeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi sonucu oluşan bir hastalıktır. Bu hücreler zamanla tümör oluşturabilir ve kanser yayılabilir. Tiroit kanseri genellikle erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Ancak, bu kanser türü farklı biçimlerde karşımıza çıkabilir ve her hastanın durumu birbirinden farklıdır.

Tiroit kanseri, genellikle boyunda bir şişlik ya da kitle ile fark edilir. Bazı durumlarda ise hiçbir belirti göstermeden, başka bir rahatsızlık nedeniyle yapılan testler sırasında ortaya çıkar.

Tiroit Kanseri Türleri

Tiroit kanseri dört ana türe ayrılır. Her bir tür farklı özellikler gösterir ve farklı tedavi yaklaşımları gerektirir:

1-)Papiller Tiroit Kanseri
Tiroit kanserinin en yaygın türüdür ve tüm vakaların %80’ini oluşturur. Bu tür genellikle yavaş büyür ve lenf düğümlerine yayılabilir. Tedaviye oldukça iyi yanıt verir ve sağkalım oranı yüksektir. Daha çok 30-50 yaş aralığındaki kadınlarda görülür.

2-)Folliküler Tiroit Kanseri
Daha az yaygındır ve vakaların yaklaşık %4’ünü oluşturur. Kemiklere ve akciğerlere yayılma riski vardır. Genellikle orta yaş grubundaki kadınlarda görülür ve papiller kansere göre daha agresif olabilir.

3-)Medüller Tiroit Kanseri
Nadir görülen bir türdür ve Tiroit bezinin kalsitonin üreten hücrelerinden kaynaklanır. Vakaların yaklaşık %25’i genetik mutasyonlarla ilişkilidir. Bu nedenle ailede medüller Tiroit kanseri öyküsü olan bireyler genetik test yaptırmayı düşünebilir.

4-)Anaplastik Tiroit Kanseri
En nadir ve en agresif türdür. Genellikle ileri yaşlarda ve özellikle kadınlarda görülür. Hızlı yayılma eğilimindedir ve tedavisi diğer türlere kıyasla daha zordur.

Kimler Risk Altındadır?

Tiroit kanserine neyin sebep olduğu tam olarak bilinmese de bazı faktörler riski artırabilir:

• Kadın Olmak: Tiroit kanseri, kadınlarda erkeklere kıyasla üç kat daha sık görülür.
• İleri Yaş: Papiller ve folliküler kanser genellikle 30-50 yaş arasında görülürken, anaplastik kanser daha ileri yaşlarda ortaya çıkar.
• Aile Geçmişi: Ailede Tiroit kanseri öyküsü olan bireyler daha yüksek risk altındadır. Özellikle medüller Tiroit kanseri genetik bir temele sahiptir.
• Radyasyon Maruziyeti: Çocukluk döneminde boyun bölgesine radyasyon tedavisi uygulanmış bireyler risk grubundadır.
• Genetik Mutasyonlar: RET geni gibi belirli genetik değişiklikler riski artırabilir.
• Tiroit Sorunları: Guatr gibi Tiroit bezinin iyi huylu rahatsızlıkları da riski az da olsa artırabilir.

Tiroit Kanseri Belirtileri

Tiroit kanseri, erken evrede genellikle belirti vermez. Ancak kanser ilerledikçe şu belirtiler görülebilir:

• Boyunda fark edilen bir şişlik veya kitle
• Ses kısıklığı veya ses tonunda değişiklik
• Yutkunma zorluğu
• Nefes alma güçlüğü
• Boyun veya boğazda ağrı
• Şişmiş lenf düğümleri

Bu belirtiler başka sağlık sorunlarından kaynaklanıyor olabilir, ancak bunları fark ettiğinizde bir doktora başvurmanız önemlidir.

Tiroit Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Eğer boynunuzda şişlik veya yukarıdaki belirtilerden biri varsa, doktorunuz bir dizi test yapabilir:

1-)Fiziksel Muayene: Doktor boynunuzu elle kontrol eder ve sağlık geçmişinizi sorgular.

2-)Ultrason: Tiroit ve boyun bölgesindeki lenf düğümlerini incelemek için kullanılır.

3-)İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi: Şüpheli bir kitleden alınan küçük bir doku örneği mikroskop altında incelenir. Bu yöntem kanseri doğrulamak için en kesin testtir.

4-)Kan Testleri: Tiroit hormon seviyeleri ve bazı kanser türleriyle ilişkili belirteçler kontrol edilir.

5-)BT ve MRG Taramaları: Kanserin yayılıp yayılmadığını belirlemek için detaylı görüntüler sağlar.

Tiroit Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Tiroit kanserinin tedavisi, kanserin türüne ve evresine bağlı olarak değişir. Genel tedavi yöntemleri şunlardır:

• Cerrahi Müdahale: Tiroit kanserinde genellikle Tiroit bezinin tamamı ya da bir kısmı alınır. Lenf düğümleri de çıkarılabilir.
• Radyoaktif İyot Tedavisi: Ameliyat sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için kullanılır.
• Hormon Tedavisi: Ameliyatla Tiroit bezi alındıysa, eksik hormonları yerine koymak için ilaç tedavisi uygulanır.

Tiroit Kanseri Önlenebilir mi?

Tam anlamıyla önlenemese de riski azaltmak için şunları yapabilirsiniz:

• Gereksiz radyasyon maruziyetinden kaçının.
• Ailede genetik yatkınlık varsa düzenli doktor kontrolleri yaptırın.
• Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin; dengeli beslenin ve sigaradan uzak durun.

Rutin Taramalar Gerekli mi?

Genel nüfus için rutin Tiroit kanseri taraması önerilmez. Ancak yüksek risk grubunda olan bireyler (örneğin ailede medüller Tiroit kanseri öyküsü olanlar) düzenli olarak kan testleri ve ultrason yaptırabilir.

Özet

Tiroit kanseri, erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleriyle büyük oranda kontrol altına alınabilir. Boynunuzda fark ettiğiniz herhangi bir anormallik veya yukarıdaki belirtilerden birini yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden bir doktora danışın. Sağlık, ihmal edilmeyecek kadar değerlidir. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır!