Gırtlak Kanseri (Larenks kanseri) (Larinks kanseri)
Gırtlak (Larenks) kanseri, boğazda ortaya çıkan ve genellikle erken dönemde hafif belirtilerle kendini gösteren ciddi bir hastalıktır. Basit gibi görünen ses kısıklığı ya da boğaz ağrısı, bazen bu hastalığın ilk sinyalleri olabilir. Erken fark edilip tedavi edilmesi çok önemlidir. İşte gırtlak kanseriyle ilgili bilmeniz gerekenler:
Önemli Belirtiler
Gırtlak kanseri belirtileri, günlük sorunlarla karıştırılabilir. Ancak bazı belirtiler uzun süre devam ederse dikkatli olunmalıdır:
1-)Ses Kısıklığı: İki – üç haftadan uzun süren ses kısıklığı ya da ses değişikliği önemli bir işaret olabilir.
2-)Yutkunma Zorluğu: Yemek yerken boğazda takılma hissi yaşanıyorsa doktora başvurulmalıdır.
3-)Nefes Darlığı: Sürekli nefes almakta zorlanıyorsanız bir uzman kontrolü şarttır.
4-)Boyunda Şişlik: Boynunuzda ele gelen veya dışarıdan görünen şişlik varsa dikkat edin.
5-)Kulak Ağrısı: Sebepsiz kulak ağrıları bazen boğaz problemleriyle bağlantılı olabilir.
6-)Geçmeyen Boğaz Ağrısı: Tedaviyle düzelmeyen boğaz ağrısı da uyarıcı bir belirti olabilir.
Bu belirtilerden birkaçı sizde varsa ve geçmiyorsa, mutlaka bir doktora danışın.
Gırtlak Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Eğer belirtiler varsa, doktor birkaç adımda teşhis koyar:
1-)Muayene: Doktor, boğazınızı ve boynunuzu kontrol eder.
2-)Endoskopi (Kameralı İnceleme) (Laringoskopi): Küçük bir kamera ile boğazınıza bakılır.
3-)Biyopsi: Şüpheli bir bölgeden genel anestezi altında küçük bir parça alınıp patoloji tarafından incelenir.
4-)Görüntüleme Testleri: Tomografi ya da MR gibi testlerle kanserin yayılıp yayılmadığı kontrol edilir.
Tedavi Yöntemleri
Tedavi, kanserin gırtlaktaki yerine ve evresine göre belirlenir:
Cerrahi (Ameliyat) ile tedavi: Kanserli doku çıkarılır. Küçük tümörler lazer yöntemi ile kesilerek ve buharlaştırılarak temizlenebilir. İleri durumlarda açık ameliyat ile gırtlağın bir kısmı ya da tamamı alınabilir.
Kısmi Larenjektomi (Parsiyel)
Kısmi larenjektomi, gırtlağın yalnızca bir kısmının, yani tümörlü (kanserli) bölümünün alınmasını içeren bir ameliyattır. Bu yöntem, genellikle daha küçük tümörler için tercih edilir. Amaç, gırtlağın kanserli kısmını temizlerken, sağlıklı olan bölümleri mümkün olduğunca korumaktır. Bu sayede, kişinin konuşma ve yutma yeteneklerinin büyük ölçüde korunması hedeflenir.
Tam Larenjektomi (Total )
Tam larenjektomi, gırtlağın tamamının çıkarıldığı bir ameliyattır. Bu işlem, ses tellerini de içerdiği için kişinin normal şekilde konuşma yetisini kaybetmesine neden olur. Ancak ameliyattan sonra, mekanik ses cihazı kullanmak veya yemek borusuyla konuşmayı öğrenmek gibi yöntemlerle yeniden iletişim kurmak mümkündür. Bu teknikler, kişinin yeni bir şekil ve tarzda konuşmayı öğrenmesine yardımcı olur.
Trakeotomi ve Trakeostomi (Tracheostomy)
Trakeostomi, boynun ön kısmında gırtlağın altında, nefes borusuna (trakea) bir delik açılarak yapılan bir işlemdir. Bu delik içerisine bir kanül takılır ve hasta ameliyattan sonra nefesi buradan alır (Trakeotomi). Gırtlak kismi olarak alınmışsa bir müddet sonra bu kanül çıkarılır. Eğer tam larenjektomi yapılmışsa yani tüm gırtlak alınmış ise, bu delik (stoma) kalıcı hale gelir. Hasta hayat boyun nefesi boynundaki bu delikten alacaktır ve konuşma yetisi de kaybolur.
Boyun Diseksiyonu
Kanser hücreleri içeren lenf düğümlerini temizlemek veya kanserin yayılma ihtimalinin yüksek olduğu lenf düğümlerini çıkarmak için boyun diseksiyonu gırtlak kanseri ameliyatlarında sıklıkla uygulanmaktadır.
1-)Işın Tedavisi (Radyoterapi): Kanserli hücreler özel ışınlarla yok edilir; erken evre kanserlerde sesi korumak için tercih edilebilir, ileri evre kanserlerde ise ameliyat sonrası ek tedavi için kullanılır.
2-)İlaç Tedavisi (Kemoterapi): İlk tedavide genellikle yeri yoktur ancak tekrarlayan hastalıklarda kullanılır.
3-)Konuşma Terapisi ve Ses Protezleri: Ameliyattan sonra gırtlak tamamen alınmış ise konuşma yeteneğinizi geri kazanmanıza yardımcı olunur.
Risk Altında Olanlar
Bazı alışkanlıklar ve durumlar, gırtlak kanseri riskini artırır:
1-)Sigara ve Tütün: En büyük risk faktörüdür.
2-)Aşırı Alkol Tüketimi: Sigara ile birleştiğinde risk daha da artar.
3-)HPV Virüsü: Bazı türleri boğaz kanserine yol açabilir.
4-)Beslenme Eksikliği: Vitamin ve antioksidan açısından fakir diyetler riski artırabilir.
Nasıl Korunabilirsiniz?
Gırtlak kanseri riskini azaltmak için şu adımları atabilirsiniz:
1-)Sigara ve Alkolü Bırakın: Bunlardan uzak durmak riski büyük ölçüde azaltır.
2-)Dengeli Beslenin: Meyve ve sebze tüketmek hücrelerinizi korur.
3-)HPV Aşısı Yaptırın: Bu aşı, HPV virüsüne karşı koruma sağlar.
4-)Düzenli Doktor Kontrolleri: Özellikle risk altındaysanız rutin muayenelere gidin.
Sonuç
Gırtlak kanseri, erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Ses kısıklığı, boğaz ağrısı gibi belirtileri hafife almayın ve bir uzmana danışın. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek bu hastalıktan korunabilirsiniz. Unutmayın, sağlığınız her şeyden kıymetlidir.
